ORGAN NAKLİ NEDİR ?
Görev yapamayacak kadar hasta bir organın, yenisi ve sağlamı ile değiştirilmesi işlemine” Organ Nakli ” (Organ Transplantasyonu ) denir.
HANGİ ORGAN VE DOKULARIN NAKLİ YAPILABİLİR?
BÖBREK
KARACİĞER
KALP
PANKREAS
AKCİĞER
KEMİK ve KEMİK İLİĞİ
İNCE BAĞIRSAK
KALP KAPAĞI
KORNEA
TENDON
DERİ
Türkiye’de Yasal Durum Nedir?
Türkiye’de organ naklini düzenleyen yasa 1979 yılında 2238 sayılı “ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI VE NAKLİ HAKKINDA KANUNU” çıkarılmış ve bu yasa 1982 yılında yeniden düzenlenmiş olup hala bu yasaya göre organ nakil hizmetleri yürütülmektedir.
ÜLKEMİZDE BAŞARILI İLK ORGAN NAKİLLERİ;
1975 CANLI DONÖRDEN BÖBREK NAKLİ
- 1978 KADAVRADAN BÖBREK NAKLİ
- 1988 KADAVRADAN KARACİĞER NAKLİ
- 1989 İLK BAŞARILI KALP NAKLİ
- 1990 CANLI AKRABADAN KISMİ KARACİĞER NAKLİ
- 1991 KALP KAPAĞI NAKLİ
- 1998 KADAVRA KARACİĞERİ İKİYE BÖLÜNEREK İKİ KİŞİYE NAKLİ.
ORGAN KAYNAKLARI:
CANLIDAN
ÖLÜDEN (KADAVRA)
BÖBREK NAKLİNDE ORGAN KAYNAKLARI
Türkiye’ de Böbrek naklinin % 70 canlı verici dediğimiz anne, baba, kardeş veya diğer akrabalardan,% 30’u ise kadavra donör dediğimiz vericilerden alınmaktadır. Oysa ki diğer ülkelere baktığımızda durumun tam tersi olduğunu görüyoruz.Örneğin İngiltere’nin genel durumuna baktığımızda % 20’sini canlı vericiden, % 80’nin kadavra vericilerden sağladığını görüyoruz.
Beyin Ölümü Nedir?
Beyin ve beyin sapı fonksiyonlarının geri dönüşümsüz olarak kaybolmasıdır.
Beyin ölümü tanısı almış kişilerin hayata dönmesi mümkün değildir.
Yoğun bakım ünitelerinde verilen tüm tıbbi desteğe rağmen bir süre sonra diğer hayati organlar da fonksiyonlarını kaybederler.
Beyin Ölümü İle Bitkisel Hayat Arasındaki Fark!
BİTKİSEL HAYAT
Hastanın solunumu devam eder.
Bu hastalar aylarca, yıllarca yaşayabilirler,
Bazı durumlarda iyileşme şansları vardır.
BEYİN ÖLÜMÜ
Solunum cihazına bağlıdır.
Bu vakalar tıbben ölüdür.
Hayata dönmesi mümkün değildir.
BEYİN ÖLÜMÜNE KİMLER KARAR VERİR ?
Nöroloji
Nöroşirurji
Kardiyoloji
Anesteziyoloji ve Reanimasyon uzmanları toplam 4 hekimden oluşan heyet tarafından gerekli bütün tetkikler yapıldıktan sonra saptanır.
Ölüm olayının tutanağını düzenleyecek bu 4 hekim, organ naklini gerçekleştirecek olan hekim ekibinden bağımsızdır.
AİLEDEN İZİN ALINMASI
2238 SAYILI “ORGAN VE DOKU ALINMASI,SAKLANMASI, AŞILANMASI VE NAKLİ HAKKINDAKİ KANUN”un 14. maddesine göre:
Madde 14 – Bir kimse sağlığında vücudunun tamamını veya dokularını, tedavi,teşhis ve bilimsel amaçlar için bıraktığını resmi veya yazılı bir vasiyetle belirtmemiş veya bu konudaki isteğini iki tanık huzurunda açıklamamış ise sırayla eşi, reşit çocukları,ana veya babası veya kardeşlerinden birisinin; bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakınının muvafakatiyle ölüden organ ve doku alınabilir. Aksine bir vasiyet veya beyan yoksa, kornea gibi ceset üzerinde bir değişiklik yapmayan dokular alınabilir. Ölü,sağlığında kendisinden ölümünden sonra organ veya doku alınmasına karşı olduğunu belirtmişse organ ve doku alınamaz.
ORGAN BAĞIŞI DİNİ AÇIDAN UYGUN MUDUR?
Diyanet İşleri Başkanlığı 6.3.1980 tarih ve 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıklamıştır.
Diğer İslam ülkelerinde ve diğer bütün büyük dinlerde de benzer kararlar mevcuttur.
” KİM BİR KİMSEYE HAYAT VERİRSE, O SANKİ BÜTÜN İNSANLARA HAYAT VERMİŞÇESİNE SEVAP KAZANIR “
(Maide Suresi, Ayet 32 )
Nakledilen organın kıyamet günü asıl sahibine döndürülmesinde bir şüpheniz mi var!!!
“İnsan kendisinin kemiklerini bir araya getiremeyeceğimizi mi sanıyor? Evet, bizim onun parmak uçlarını bile aynen eski haline getirmeye gücümüz yeter”
(Kıyame suresi 3-4. Ayet)
Organınızı vereceğiniz kişi yaptığı iyilik ve fenalıklardan kendisi sorumludur.
ORGAN BAĞIŞI NEDİR?
KİMLER ORGAN BAĞIŞINDA BULUNABİLİR?
Kişi hayatta iken serbest iradesiyle tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi işlemine organ bağışı denir.
18 yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes 2238 sayılı yasaya göre organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir.
ORGAN BAĞIŞI NASIL YAPILIR?
Organ bağışında bulunabilmek için; organ bağışı kartını iki tanık huzurunda doldurup imzalamak yeterlidir.
Bağışlanmış olan organın uygunluğu organ bağışlayan kişide beyin ölümü gerçekleştikten sonra araştırılır.
Organ bağışı yapanların bu durumda ailelerini de haberdar etmeleri daha sonra çıkabilecek problemleri önlemek açısından yararlı olacaktır..
Organ bağışında bulunan kişilerin organ bağış kartını daima yanında taşıması organ bağışı işleminin karışıklık ve gecikme olmaksızın yerine getirilmesini sağlayacaktır.
ORGAN BAĞIŞI NEREYE YAPILIR?
ORGAN NAKLİ YAPAN MERKEZLERDE
HASTANELERDE
SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİNDE
ORGAN NAKLİ İLE İLGİLENEN VAKIF, DERNEK…vs KURULUŞLARDA ORGAN BAĞIŞI İŞLEMİ YAPILABİLİR.
Bağışladığınız organlar bir bedel veya bir menfaat karşılığı başkasına verilebilir mi?
Kişilerin bir bedel karşılığı organlarını vermeleri 2238 sayılı yasaya göre yasaktır.
Organ ve Doku Nakli Ulusal Koordinasyon Sistemi ile ülkemizde tıbben acilliği bulunan ve doku uyumuna göre en uygun olan alıcıya nakil edilir.
Sağlık sorunlarınız var. Buna rağmen bağışladığınız organlarınız kullanılabilir mi?
İleri yaş veya süregelen sağlık sorunlarınız olsa bile organlardan bazıları uygun alıcılara nakledilebilir.
Ayrıca sigara ve alkol gibi alışkanlıklar organ bağışı yapmaya engel değildir.
Donör görünüşü ve vücut bütünlüğü bozulur mu?
Organ alımı, ameliyathane koşullarında uzman bir hekim ekibi tarafından gerçekleştirilir.
İlgili organ alıcıya nakledilene kadar saklanır. Organ alındıktan sonra kadavranın yani insan cesedinin bakımı uygun ve saygın bir şekilde yapılır.
Cesedin vücut bütünlüğü korunur.
Türkiye’de Organ Bağışı Yeterlimidir?
Gerçekleştirilen organ nakillerine karşın bağışlanan organ sayısının yetersiz olması nedeniyle günümüzde bağışlanan organlar ihtiyacı karşılamamaktadır.
Organ bağışı sayısı ve kadavra donör yetersizliği ülkemizde ve tüm dünyada organ nakli alanındaki en önemli sorundur.
ORGAN NAKLİ İYİ BİR TEDAVİ YÖNTEMİ MİDİR?
Bugün ülkemizde 60 bin diyaliz hastası vardır (Ne yazık ki çoğu 20-40 yaşları arası genç ve orta yaşlarda hastalardır.) Yaşamlarını makinelere düzenli aralıklarla (haftada 3 kez ve her seferinde 3-4 saat) bağlanarak sürdürebilmektedirler. Buda sosyal yaşantılarını oldukça kötü bir şekilde etkilemektedir. Ayrıca en iyi diyaliz koşullarında dahi bir diyaliz hastası için yaşam süresi 15 yıldır. Böbrek nakli ameliyatı ile bu bağımlılık sona ermekte ve yaşam süreleri uzamaktadır. İleri dönem kalp ve karaciğer hastalarının durumları çok daha üzücüdür. Diyaliz gibi bir yardımcı tedavi olanakları da olmadığı için kısa sürede yaşamları sona ermektedir.
MALİYET
287.000 $ /5 YIL DİYALİZ
102.000 $ /5 YIL TRANSPLANTASYON
TÜRKİYEDE 60.000 DİYALİZ HASTASI
DEĞERLENDİRME
YAŞAM SÜRESİ
YAŞAM KALİTESİ
MALİYET
İŞ GÜCÜ KAYBI- KAZANCI
Bir çok hasta bağışlanmış bir organ için beklerken ölmektedir. Bağışlanmış bir organ, başarılı bir nakilden sonra, gerçek bir yaşam armağanıdır.
ORGAN BAĞIŞINDA BULUNARAK SİZ DE YENİ BİR YAŞAM ARMAĞAN EDEBİLİRSİNİZ” diye ifade etti.
Slayt bilgi sunumunun ardından sorumlu hemşire Nursen Sancal tarafından Gönül Elçilerince Organ Bağışında bulunanların kayıtlarını yaptı.
Daha sonra Gönül Elçileri adına Organ Bağışıyla ilgili açıklama yapan Mehtap Şentürk; “BİR İNSANI YAŞATMAK, İNSANLIĞI YAŞATMAKTIR”
Şentürk; “Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de;
Kim bir kişiyi ölümden kurtarırsa sanki bütün insanları kurtarmış gibi sevap kazanır (Maide 5/32) buyurmuştur
Sevgili Peygamberimiz de bir hadis- şerifinde; “Allah katında amellerin en üstünü, bir müminin gönlüne sürur vermek, onu sevindirmektir” buyurmaktadır.
Bildiğiniz gibi, günümüzde bazı hastalar ancak kan, doku ve organ nakli ile tedavi edilebilmekte, aksi halde bunlar ya hayatlarını kaybetmekte veya sıkıntı içinde ömürlerinin sonunu beklemektedirler. Böyle bir kişinin sağlığını kurtarmak, ona yeniden hayat kazandırmak demektir. Ölümü beklerken, yeniden hayata dönen bir insanın sevincine ve kurtuluşuna vesile olan kişiye duyduğu sonsuz minneti ve duaları elde edebilecek en büyük mutluluktur.
Modern tıp günümüzde çok hızlı gelişmesine rağmen insanoğlu halen daha organ üretebilmiş değil. Organ bağışı konusunda sıkıntı yaşamaktayız. Bir organımız hastalık nedeniyle görevini yerine getiremez hale gelince başka bir organ bulmaktan başka çaremiz kalmıyor. Bu sebepten dolayı organ bekleyen hastalarımıza çare olabilmek için organ bağışı konusunda toplum olarak daha duyarlı olmalıyız.
Unutmamak gerekir ki, organa ihtiyaç duyma ihtimaliniz, organ bağışı yapma ihtimalinizden daha kuvvetlidir ve bir gün sizin yada yakınınızın organa ihtiyacı olabileceği unutulmamalıdır.
“Kalbinize bir sorun, hayat vermek istemez mi?” diye ifade etti.
Ardından Gönül Elçileri tarafından Diş Hekimleri Günü dolayısıyla Borçka Devlet Hastanesinde bulunan Diş Hekimlerinin günlerini kutlayarak günün anısına hatıra fotoğraf çektirerek; “Toplum ağız diş sağlığının geliştirilmesinin temel taşları olan ve bu uğraşlı meslekte oldukça başarılı bir şekilde görevlerini sürdüren tüm diş hekimlerimizin diş hekimliği haftasını kutlar sağlık, esenlik dolu günler dileriz” diye temennilerde bulundular.
